Het ware verhaal van Kopi Luwak: waarom kattenpoepkoffie shit is

Het is grappig hoe sommige urban legends gewoon aanslaan en mainstream waarheden worden.

Je hebt er vast al een paar gehoord:

• Struisvogels steken hun kop in het zand als ze bang zijn
• Einstein faalde in wiskunde op de middelbare school
• Stieren zijn woedend bij het zien van de kleur rood
• enz

Natuurlijk is geen van deze waar. Als struisvogels hun kop in het zand steken, zouden ze sterven door verstikking of worden opgegeten door roofdieren. Binnenkort zou de soort uitgestorven zijn.

Bij nader inzien heeft geen van deze beweringen enige zin. Toch blijven mythes als deze bestaan.

Koffiemythes: Enter Kopi Luwak

Hetzelfde geldt ook op het gebied van koffie. In feite zijn er veel wijdverspreide koffiemythes en misvattingen (Daar ga ik in een apart bericht op in).

Maar er is één valse opvatting die zo wijdverspreid en langdurig is dat elke kwestie van ontmaskering lijkt te werken. En dat is dat de ‘kopi luwak de beste/duurste koffie ter wereld mythe is’.

Ik kan niet tellen hoe vaak mensen me hebben gevraagd naar mijn mening over kopi luwak.

Het is een paradoxale situatie, want voor ieder persoon met gezond verstand zou het duidelijk moeten zijn dat we het over een urban legend hebben.

Zou je denken dat elk eten of drinken beter zou smaken na te zijn gemengd met – ahem – shit? Als dat niet het geval is, waarom denk je dan dat koffie op de een of andere manier anders is?

Toch lijkt het erop dat ongeveer 99 procent van de wereldbevolking de kopi luwak-hype wil geloven.

Ik weet dat het waarschijnlijk niet veel zal veranderen, maar dit is mijn poging om de waanideeën van de wereld te doorbreken en het record recht te zetten.

De oorsprong van kattenpoepkoffie

Om te begrijpen hoe kopi luwak op de voorgrond is gekomen, moeten we een korte historische omweg maken. In de jaren 1600 was de koffiemarkt heel anders dan vandaag. Een van de meest prominente oorsprongen was Nederlands-Indië – een eilandengroep die tegenwoordig bekend staat als Indonesië.

Indonesië was het eerste land naast Ethiopië en Jemen, waar op grote schaal koffie werd verbouwd, en op een gegeven moment werd het eiland Java bijna synoniem met koffie in Europa.

Maar in 1830 creëerden de Nederlanders een strengere set regels voor de landbouw in de kolonie. Dit betekende dat de inheemse boeren, die al gewend waren om koffie te drinken, plotseling geen bonen meer mochten plukken voor eigen gebruik.

Op de een of andere manier ontdekten deze naar cafeïne hunkerende koelies dat een klein katachtig dier – de palmcivet ook bekend als de ‘luwak’ – de koffiebessen at en de zaden doorgaf zonder ze te verteren.

De arbeiders waren behoorlijk slim en de Nederlanders verbieden het verzamelen van mest nooit. Het duurde niet lang voordat ze begonnen met het verzamelen, roosteren en brouwen van deze gepoepte bonen, zodat ze hun cafeïne-fix konden krijgen.

Het ‘verwerkingsargument’

In die tijd kwamen de normen en verwerking van koffiepluk nog niet in de buurt van die van nu.

Bij het plukken van koffie, het is van cruciaal belang om alleen voor kersen te gaan die perfect rijp zijn. Net als bij elk ander fruit zorgt dit ervoor dat de suikerspiegel op zijn hoogtepunt is.

Dieren geven de voorkeur aan rijp fruit, dus er is iets dat suggereert dat de wild palm civet macht zijn selectiever geweest dan de arbeiders op de Nederlandse landgoederen. Maar dit is speculatie.

Koffieverwerking gaat in essentie over het verwijderen van het fruit terwijl de ontwikkeling van schimmel wordt vermeden.

Strikt genomen zou 30 uur in de maag van een dier precies dat doen.

Het is mogelijk dat deze combinatie van zorgvuldig geselecteerde kersen en efficiënte verwerking de koffie superieur maakte aan alles wat toen beschikbaar was. Het is echter de moeite waard eraan te denken dat de algemene verwerkingsstandaard nergens in de buurt kwam van die welke tegenwoordig door producenten van speciale koffie worden gebruikt.

De marketing begint

Een van de eerste regels van marketing is om iets dat als een fout kan worden gezien, om te zetten in een functie. Dit is precies wat er daarna gebeurde.

Kopi Luwak kreeg al snel aandacht van de koloniale overheersers.

Een idee verspreidde zich dat de koffie op de een of andere manier ‘soepeler’ was dan gewone koffie

Door het wat beperkte aanbod van kopi luwak, hoge prijzen kunnen worden opgehaald bij export. Toch was dit soort koffie geen big business, en toen grootschalige commerciële koffieproductie andere plaatsen dan Indonesië opzocht, vervaagde de interesse in kopi luwak.

Maar toen gebeurde er in 2007 iets cruciaals: Kopi luwak werd genoemd in de film ‘The Bucket List’ met Jack Nicholson en Morgan Freeman.

De belangstelling steeg weer en stiekeme zakenmensen maakten snel gebruik van de rage. Plotseling had een stel koffies in Zuidoost-Azië een kopi luwak-stempel op de bovenkant van de verpakking, ook al waren ze nooit in de buurt van kattenpoep geweest.

Met een beetje marketing kon een afschuwelijke robusta-boon tegen een premie die vele malen hoger dan voorheen werd verkocht aan goedgelovige toeristen die geloofden dat ze de ‘beste koffie’ ter wereld hadden gekocht.

Maar dat was niet het ergste. Het bleek dat sommige boeren in arme koffieproducerende Aziatische landen plotseling begonnen civetkatten vangen om ze te forceren de kersen.

Van Civet tot apen- en olifantenpoep

Civetkatten zijn alleseters en eten alles van fruit tot insecten. Het spreekt voor zich dat koffiebessen niet het grootste deel van hun dieet zouden moeten uitmaken, omdat cafeïne dieren op dezelfde manier beïnvloedt als mensen.

Deze manier van koffie produceren is niet alleen dom; het is ook regelrechte dierenmishandeling.

In de afgelopen jaren zijn vergelijkbare koffies ontstaan in zowel Zuid-Amerika als de rest van Azië. Apenpoepkoffie en zwarte ivoorkoffie ‘verteerd’ door olifanten zijn enkele van de meer beruchte soorten.

Er zijn veel gekke ideeën. En voor de goede orde moet ik natuurlijk ook vermelden dat katten geen koffie kunnen drinken!

Bonen kwaliteit is belangrijk

In de vorige secties hebben we het gehad over waarom kopi luwak macht zijn beter geweest dan andere koffies beschikbaar in het koloniale tijdperk, zij het niet goed in vergelijking met de koffies van nu.

Maar praten over kwaliteit in dit soort termen kan verwarrend zijn. Dus laten we proberen nauwkeuriger te zijn.

Wanneer iemand zou kunnen zeggen “kopi luwak is de beste koffie ter wereld”, waar ze het over hebben, is in feite een bijzondere vorm van verwerking en niet een specifieke botanische variëteit (d.w.z. soort koffie).

In Zuidoost-Azië, waar de meeste luwak-koffie vandaan komt, vind je een breed scala aan koffievariëteiten – van hoogwaardige arabica tot low-grade robusta – geteeld op verschillende hoogtes.

Hoewel verwerking na de oogst een cruciaal aspect is van het produceren van premium koffie, zijn andere factoren even belangrijk.

Om helemaal eerlijk te zijn zou je kopi luwak moeten vergelijken met het ‘gewassen’ of ‘natuurlijke’ proces. Maar dit is absurd. Niemand die professioneel met koffie werkt, zou ooit zeggen dat de beste koffie ter wereld wordt gewassen. Dat zou hetzelfde zijn als zeggen dat de beste wijn rode wijn is; een uitspraak die zo breed is dat ze geen enkele betekenis zou hebben. De waarheid is dat er zowel uitstekende als vervelende gewassen koffie is.

Dierenpoepkoffie is stront – letterlijk

Als je op deze manier naar kattenstrontkoffie kijkt, wordt het duidelijk dat het slechts een kleurrijke marketingtruc is om goedgelovige koffiedrinkers voor de gek te houden.

Toch zou het niet leuk zijn om te zien hoe dit soort koffie zich verhoudt tot de andere soorten?

Dit is precies wat ik heb gedaan in mijn artikel over de beste koffie ter wereld. In dat stuk probeer ik koffie te bestuderen op basis van statistieken. Wat meteen duidelijk wordt, is dat kopi luwak eigenlijk van een lagere kwaliteit is dan de gemiddelde specialty coffee. Je kunt het volledige bericht hier lezen.

Mijn resultaten worden ondersteund door het feit dat geen enkele winnaar van een van de meest prestigieuze koffietoernooien ter wereld ooit kopi luwak heeft gebruikt.

Maar waarom?

Hoe komt het dan dat deze mythe nog steeds bestaat? Nou, om dezelfde reden dat kopi luwak er überhaupt een film van heeft gemaakt.

Het is de definitie van clickbait zelf. Het is te leuk om niet te vermelden bij de waterkoeler of om te delen op je favoriete sociale media.

In zekere zin verschilt het niet zoveel van de verhalen over Einstein en struisvogels.

Hoe kunnen we dit stomme idee stoppen? Nou, je kunt doorgaan en dit artikel delen op je favoriete platforms. Het is misschien een beetje een feestmoordenaar, maar als dat is wat nodig is om dieren te redden en de qu groot te brengenality niveaus van de koffie die toeristen in Indonesië consumeren, dat vind ik prima.

Topafbeelding: Rbalmonia | Bron