Robusta koffie is beter dan je denkt

Robusta koffie heeft altijd een soort onheilspellende aanwezigheid gehad in de koffiewereld.

Zelfs als je niet veel weet over koffie, heb je hoogstwaarschijnlijk de indruk dat Robusta een soort schurk is die verantwoordelijk is voor alles wat er mis is.

Als dat je mentaliteit is, schaam je dan niet. Lange tijd had ik dezelfde houding. Maar er beginnen dingen te veranderen in de wereld van specialty coffee.

Voordat ik dit artikel schreef, vroeg ik mijn volgers op Instagram wat ze van Robusta vinden. De meningen waren extreem gepolariseerd. Hier zijn enkele antwoorden:

• Het is een hele nieuwe wereld van smaken en mogelijkheden
• Heerlijk en complex
• Grote hoogten zijn goed

Maar ze zeiden ook dit….

• Ik stopte bijna met het drinken van koffie na een paar slechte ervaringen met robusta
• Slecht. Heel bitter.
• Specialty robusta – slechtste speciale koffie die ik heb geprobeerd. Geroosterde zonnebloempitten gemengd met worst/modder

In dit artikel leg ik uit waarom Robusta zo verdeeld kan zijn.

Ik zal je ook vertellen waarom ik het persoonlijk geweldig vind en in de nabije toekomst misschien zelfs populairder wordt.

Bekijk deze video, waarin ik meer uitleg over Robusta

Arabica vs Robusta Koffie

Waarom heeft Robusta zo’n slechte reputatie? Nou, het is niet zo vreemd als je erover nadenkt.

Hoewel er honderden koffiesoorten in de wereld zijn, worden er slechts twee veel gebruikt als commerciële gewassen: Robusta en Arabica.

Het mainstream idee is dat Arabica geweldig, high-end spul is, terwijl Robusta, dat goed is voor ongeveer 40% van de wereldproductie, smerig en goedkoop is.

Wanneer je koffiezakjes ziet met trots 100% Arabica, begrijp je intuïtief dat het enorm superieur is aan de enige andere optie.

(Natuurlijk is deze marketingboodschap vals; Arabica kan nog steeds slecht zijn.)

In de wereld van het bakken is een gewas als spelt de afgelopen jaren enorm succesvol geworden na een eeuw in de schaduw van zachte tarwe te hebben geleefd. Spelt is misschien niet geschikt voor dezelfde donzige, witte hamburgerbroodjes die mensen met eenvoudige smaken verkiezen, maar dat betekent niet dat het inferieur is.

De zoektocht naar een laaglandkoffie

Dus hoewel dit artikel een eerbetoon aan Robusta zou moeten zijn, is het moeilijk om niet over het onderwerp te praten in relatie tot zijn beroemdere en gerespecteerde neef.

Arabica is ontstaan in de hooglanden van Ethiopië. Het gedijt alleen op hoogten en klimatologische omstandigheden die vergelijkbaar zijn met zijn oorspronkelijke habitat.

Toen koffie ongeveer honderden jaren geleden een wereldwijd product begon te worden, was er interesse in het vinden van een soort die op lagere hoogten kon worden gekweekt, omdat dit meer land beschikbaar zou maken voor het nieuwe gewas.

Volgens koffiehistoricus Stuart McCook begon een bepaalde soort koffie uit het West-Afrikaanse land Liberia rond 1870 te worden gepromoot als de ideale laaglandkoffie. Deze plant werd later bekend als Coffea Liberica.

Aanvankelijk werd aangenomen dat de plant bestand was tegen bladroest. In 1895 was dit voordeel echter verdwenen. Veel Liberica-plantages die door kolonialisten in Zuidoost-Azië werden geëxploiteerd, werden door de ziekte weggevaagd en het gewas heeft nooit zijn populariteit herwonnen.

Een robuuste koffie

Rond deze tijd waagden Europese botanici zich in meer afgelegen delen van Centraal-Afrika, waar ze een nieuwe veelbelovende soort vonden die ze benoemden: Coffea canephora var. Robusta. Zoals de naam al aangeeft, werd Robusta gezien als een duurzamere en robuustere koffie. In 1900 werd de plant geïntroduceerd op Java, en zoals ze zeggen, de rest is geschiedenis.

Robusta heeft een hoge opbrengst en kan in laagland groeien.

Het bleek ook zeer resistent te zijn tegen ziekten. Dit komt mede door het hogere cafeïnegehalte. Robusta heeft ongeveer 2,7% vergeleken met arabica’s schamele 1,5%.

Wanneer mensen cafeïne binnenkrijgen, werkt het als een stimulerend middel, maar voor insecten is het als pesticiden. Robusta heeft ook bijna het dubbele van de hoeveelheid chlorogeenzuur – een andere stof waar insecten niet van houden. Dit polyfenol werkt als een antioxidant en is onlangs in verband gebracht met gewichtsverlies.

ChloroGenic acid is ook het belangrijkste ingrediënt in de nieuwe gezondheidsrage “Green Coffee Extract”, die is gemaakt van ongebrande, groene koffiebonen.

Een nieuw begin

Het bovenstaande genesisverhaal laat zien dat Robusta altijd werd gezien als een goedkoop alternatief voor Arabica. Het is tot voor kort niet vanuit een andere hoek bekeken.

Tot nu toe werd Robusta vooral gebruikt in oploskoffie en als goedkope vulstof in espressomelanges, waar het zorgde voor sterkere crema en extra cafeïne.

Tot tien jaar geleden werd Robusta eigenlijk gezien als een essentieel ingrediënt in de typische espressomix – vooral als het werd geproduceerd door een Italiaanse brander.

Toen de speciale beweging begon, was het echter snel om dit traditionele type espressomelange te belasteren. In plaats daarvan begon de nieuwe generatie ambachtelijke branders de meer zure, 100% Arabica epressos die we vandaag hebben te pushen.

Maak kennis met mijn vriend: c. canephora robusta

Vandaag de dag wordt Robusta nog steeds enorm verkeerd begrepen. Alleen al de algemene naam zelf is daar een indicatie van. Eigenlijk zouden we het bij zijn wetenschappelijke naam moeten noemen ‘Canephora‘ aangezien Robusta gewoon een variëteit is.

Op dezelfde manier Typica en Bourbon, zijn de hoofdlijnen van Arabica, Robusta is een variëteit van Canephora.

De eerste keer dat ik iemand over Canephora hoorde praten, was in 2019 toen ik een cross-species cupping bijwoonde die werd georganiseerd door Dr. Steffen Schwarz van het Coffee Consulate. Op de cuppingtafel hadden we zowel Arabica, Liberica als Canephora.

Het doel van de cupping was om alle verschillende soorten te waarderen voor wat ze vertegenwoordigen. Wijnliefhebbers kunnen genieten van zowel rood als wit, ook al hebben ze verschillende attributen, dus waarom zouden koffiemensen niet hetzelfde kunnen doen?

Tijdens het evenement betoogde Dr. Schwarz dat we het altijd hebben over verschillende soorten Arabica (zoals geisha, bourbon en typica), maar nooit over de verschillende ondersoorten van Canephora. We noemen het zelfs de verkeerde naam.

Er zijn verschillende soorten; bijvoorbeeld SLN 274, Old Paradenia, Conilon, enzovoort. Ze hebben allemaal hun eigen kenmerken.

Volgens Dr. Schwarz is een van de belangrijkste redenen dat we nooit goede Robusta’s ervaren, omdat ze alleen worden gekweekt met een commercieel doel voor ogen. De landbouw en verwerking zorgt voor een belabberd product. Als we Arabica-koffie op dezelfde manier zouden behandelen, zou het resultaat ook ondermaats zijn.

Er zijn kleine tekenen dat de specialty coffee-gemeenschap eindelijk wakker begint te worden. CQI heeft een programma gemaakt dat parallel loopt aan het gewaardeerde Q Grader-programma, waar u een gelicentieerde ‘Robusta Grader’ kunt worden.

Kun je 100% Robusta koffie drinken?

Dus zal er ooit een tijd komen dat gewone koffieliefhebbers 100% speciale Robusta kunnen ervaren? Ja, ongetwijfeld. Er zijn al een paar branders, vooral in herkomstlanden, die zogenaamde ‘fijne Robusta’ aanbieden.

Naarmate specialty coffee meer mainstream wordt, zal de avantgarde verder opschuiven naar de randen van koffie en experimenteren met minder bekende soorten. We hebben een hernieuwde interesse gezien in Liberica en Eugenioides, en Robusta zou snel klaar moeten zijn voor een heropleving.

Robusta koffie is niet zo zoet als Arabica. Het heeft ook niet dezelfde citroenzuurgraad. In plaats daarvan heeft het meer ‘bruine’ smaaktonen. Denk aan oosterse droge kruiden, chocolade en toffee.

Persoonlijk denk ik dat het echt schittert wanneer het recht wordt gebrouwen als een espressoshot. De licht hartige en chocolade smaken in combinatie met het gebrek aan zuurgraad maakt het een interessante ervaring.

Als je Robusta brouwt in een V60 op typische derde golf-manier, zul je waarschijnlijk teleurgesteld zijn. Ik heb betere resultaten gehad met een zeer sterke brouwverhouding van 1:10 bij drinking het als rechte zwarte koffie. Ik veronderstel dat de sterkere koffie-waterverhouding noodzakelijk is vanwege de kleinere hoeveelheid suikers en citroenzuur in Robusta. Het gebruik van een sterkere verhouding is bijna als het gebruik van een vergrootglas. Natuurlijk is het nadeel (of voordeel, afhankelijk van wie je het vraagt) dat een kopje dat op deze manier wordt gebrouwen het cafeïne-equivalent van 2,5 normale kopjes heeft 😳

Sommige mensen vermelden ook dat Robusta uitstekend is in melkdranken, maar ik neem mijn koffie meestal zwart, dus dit is niet iets dat ik diepgaand heb onderzocht.

Een macho koffie

Robusta heeft twee keer zoveel cafeïne. Het produceert ook meer en dikkere crema dan Arabica: de shots zien er verdomd indrukwekkend uit.

Natuurlijk is crema als de versie van de koffiegemeenschap van grote, uitpuilende biceps. Het is vooral voor de show. Maar in een wereld die leeft en ademt voor Instagram-aandacht, is dat iets om te herkennen. (Denk maar aan het stratosferische succes van de cloying Dalgona koffie.)

Je hoeft geen David Ogilvy te zijn om te zien dat speciale robusta perfect zou zijn om op de markt te brengen als een soort uber-cafeïnehoudende macho-koffie.

Robusta is goed voor ongeveer 40% van de wereldwijde productie van koffie. Het grootste deel ervan wordt echter geteeld in Vietnam en Brazilië op plantages die alleen om kwantiteit geven.

Er is een cliché dat Robusta smaakt naar verbrand rubber, en dat kan zeker het geval zijn met slechte batches.

Maar het merendeel van de zakjes met 100% Arabica in de schappen in de supermarkt smaakt naar ondervoede vossenplas. Het heeft geen zin om de kleinste noemer als uitgangspunt te nemen voor discussies over kwaliteit.

Specialty Robusta is nog steeds zeldzaam, maar naarmate consumenten oude dogma’s in twijfel beginnen te trekken en om nieuwe ervaringen vragen, weet ik zeker dat koffiebedrijven snel van de gelegenheid gebruik zullen maken.

FAQ

Bovenste uitgelichte afbeelding: Dennis Tang – Flickr CC 2.0